Izmene i dopune poreskih zakona

Ministarstvo finansija najavilo je izmene i dopune sledećih poreskih zakona: Zakon o porezu na dodatu vrednost, Zakon o elektronskom fakturisanju, Zakon o porezu na dohodak građana, Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji i Zakon o porezu na dobit pravnih lica.

U nastavku teksta Vam u kratkim crtama iznosimo najznačajnije izmene i dopune navedenih zakona, čiji je početak primene predviđen od 1. januara 2025. godine, osim ako nije drugačije naglašeno.

Zakon o porezu na dodatu vrednost i Zakon o elektronskom fakturisanju

• Uvodi se mogućnost da se odlukom ili ugovorom definiše obračunavanje PDV na promet kod prenosa celokupne ili dela imovine. Primena navedene promene odnosiće se na odluke ili ugovore sklopljene počev od 1. januara 2025. godine, dok se za sve odluke ili ugovore sklopljene pre navedenog datuma primenjuju stara pravila.
• Definisano je da pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu elektronske fakture obveznik ima ukoliko je ista prihvaćena do 10. u narednom mesecu, dok se u suprotnom isto pravo prenosi na naredni period, odnosno na period kada je faktura prihvaćena. Navedena izmena se, pored elektronskih faktura, odnosi i na sva ostala dokumenta. Takođe, predviđeno je da formalni nedostaci na elektronskoj fakturi koji se odnose na identifikaciju obveznika (osim PIB) ne utiču na gubitak prava na odbitak prethodnog poreza.
• Ukida se obaveza obveznika PDV da sačini pregled obračuna PDV u POPDV obrascu počev od 1. januara 2026. godine.
• Predviđen je rok od 5 dana za podnošenje evidencione prijave ukoliko obveznik ostvari ukupan promet veći od 8 miliona RSD u poslednjih 12 meseci.
• U slučaju da obveznik PDV prestane da postoji statusnom promenom, pravni sledbenik o tome obaveštava nadležnu Poresku upravu u roku od 15 dana od dana sprovođenja statusne promene, čime se ukida obaveza obveznika za podnošenje zahteva za brisanje iz PDV evidencije.
• Predviđeno je da se zahtev za promenu poreskog perioda iz tromesečnog u kalendarski mesec podnosi u roku od 15. decembra do 31. decembra tekuće godine za narednu godinu, pri čemu se ukida obaveza da nakon izmene poreskog perioda obveznik mora da bude mesečni obveznik prvih 12 meseci.
• Predviđeno je uvođenje preliminarne poreske prijave sačinjene od podataka iz Sistema Elektronskih faktura (SEF) počev od 1. januara 2026. godine. Preliminarna poreska prijava se neće podnositi za period otpočinjanja i prestanka PDV aktivnosti, a više informacija biće poznato nakon izmene Pravilnika koja se očekuje u narednim mesecima.
• Predviđeno je da se elektronsko evidentiranje obračuna poreza na dodatu vrednost vrši se zaključno sa 12. danom kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se vrši evidentiranje obračuna poreza na dodatu vrednost, uz mogućnost korekcije, koja ako se izvrši pre pokretanja nadzora, smatraće se da nije učinjen prekršaj po osnovu inicijalno načinjene greške u evidenciji. Navedeno se primenjuje za poreske periode koji počinju nakon 31. decembra 2024. godine.
• Predviđeno je da se elektronsko evidentiranje prethodnog poreza vrši najkasnije 12. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se vrši evidentiranje prethodnog poreza, sa stanjem 10. dana kalendarskog meseca. Evidencija se može korigovati, na način da ako se korekcija izvrši pre pokretanja nadzora, smatraće se da nije učinjen prekršaj po osnovu inicijalno načinjene greške u evidenciji. Navedeno se primenjuje za poreske periode koji počinju nakon 31. decembra 2024. godine.

Zakon o porezu na dohodak građana

• Neoporezivi iznos zarade podignut je na 28.423 RSD.
• Dnevnica za službeni put u inostranstvo podignuta je na 90 EUR po danu.
• Važenje olakšica za zapošljavanje novih lica produžene su do kraja 2025. godine.
• Uvodi se nova kategorija ostalih prihoda prihodi pomoraca, na koji će se plaćati porez po principu samooporezivanja jednom godišnje po stopi od 10% i koji će ulaziti u obračun godišnjeg poreza. Takođe, definisano je poresko oslobođenje ukoliko se posao na plovilu obavlja duže od 174 dana u jednoj kalendarskoj godini.
• Uvodi se uslov za gubitak poreskog kredita na račun godišnjeg poreza po osnovu ulaganja u alternativni investicioni fond, odnosno kupovinu investicione jedinice alternativnog investicionog fonda, ako obveznik u kalendarskoj godini u kojoj je izvršio ulaganje i u naredne 3 godine otuđi akcije ili udele. U tom slučaju, poreski obveznik će biti dužan da u roku od 30 dana od otuđenja obavesti nadležnu Poresku upravu o gubitku prava na poreski kredit i biće obavezan da plati obavezu sa kamatom za prethodno ostvaren poreski kredit.

Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje

• Propisana je osnovica doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje za prihode pomoraca, koju čini najmanje dvanaestostruki iznos najniže mesečne osnovice doprinosa.

Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji

• Zakonski zastupnik pravnog lica koje prestaje da postoji statusnom promenom podnosi poresku prijavu čiji rok za podnošenje nastupa nakon izvršenja brisanja pravnog lica.
• Poreska obaveza prestaje i nastupanjem trajne nenaplativosti poreza, čime se precizira kraj poreskih obaveza u slučajevima gde nema mogućnosti naplate i koja nastupa u slučaju ispunjenja sledećih uslova:
  • poreski obveznik je brisan iz registra, odnosno upisan u matičnu knjigu umrlih;
  • ne postoji lice odgovorno za izmirenje neplaćene poreske obaveze tog poreskog obveznika;
  • naplata poreza nije obezbeđena zalogom ili hipotekom.
• Uvodi se nova Evidencija fizičkih lica, odnosno elektronska baza podataka o fizičkim licima od 1. januara 2026. godine, čija svrha je omogućavanje pouzdanog i efikasnog sprovođenja poreskih propisa i obezbeđivanje finansijskih sredstava Republike Srbije.
• Uvodi se mogućnost dostavljanja poreskih akata preko portala Poreske uprave ili elektronskom poštom, pri čemu se smatra da je akt dostavljen nakon 15 dana od slanja ako obveznik ne potvrdi prijem.
• Ukida se odredba da se poreska prijava može podnositi neposredno ili putem pošte do dana prelaska na podnošenje poreske prijave isključivo u elektronskom obliku.
• Precizirano je da se naplata poreza po pravilu vrši u dinarima (RSD). Takođe, definisana je mogućnost plaćanja poreza za nerezidente u stranoj valuti na devizni račun Poreske uprave počev od 1. januara 2026. godine.
• Definisana je nova kategorija sumnjivih i spornih potraživanja, koja uključuje neplaćene poreske obaveze u slučajevima: privrednog društva nad kojim je otvoren stečajni postupak, privrednog društva koje je brisano iz propisanog registra u postupku prinudne likvidacije, preminulog lica, poslovno nesposobnog fizičkog lica u visini iznad vrednosti njegove imovine i odsutnog fizičkog lica u visini iznad vrednosti njegove imovine.
• Pooštrene su novčane kazne za različite poreske prekršaje. Takođe, utvrđene su i novčane kazne za fizička lica koja ne izvrše uplatu poreza utvrđenog u poreskoj prijavi ili u rešenju Poreske uprave u rasponu od 5.000 до 50.000 RSD. Istovremeno, fizička lica koja ne podnesu poresku prijavu blagovremeno kazniće se sa 10.000 RSD.
• Vanbilansno poresko računovodstvo se ukida 31. decembra 2024. godine, a Poreska uprava će do tada preneti nepodmirene obaveze u standardno poresko računovodstvo kao sumnjiva i sporna potraživanja.

Zakon o porezu na dobit pravnih lica

• Likvidacioni / stečajni upravnik obveznika podnosi poresku prijavu i poreski bilans u roku od 60 dana od registracije u APR: pokretanja likvidacije, okončanja likvidacije, otvaranja postupka stečaja, početka primene plana reorganizacije. U slučaju nastavka postupka likvidacije / stečaja u narednoj kalendarskoj godini od pokretanja likvidacionog / stečajnog postupka, likvidacioni / stečajni upravnik je zadužen za podnošenje prijave i poreskog bilansa, dok samo u slučaju reorganizacije obveznik sam podnosi poresku prijavu i poreski bilans.
• Stečajni upravnik podnosi poresku prijavu i poreski bilans u roku od 10 dana od registracije u APR: pravnosnažnog rešenja o bankrotstvu, pravnosnažnog rešenja o zaključenju stečajnog postupka bankrotstvom, odnosno obustavi stečajnog postupka zbog prodaje stečajnog dužnika.